Online iets bestellen, een nieuwsartikel lezen of een video bekijken. Het klinkt zo simpel, maar voor een deel van de bevolking is dit een grote uitdaging. Bijna 1 op de 8 Nederlanders leeft met een beperking. En kan daardoor moeilijker gebruikmaken van websites, apps en software. Daarom is het belangrijk om je product digitaal toegankelijk te maken. Maar hoe?
Wat is digitale toegankelijkheid?
Denk je aan toegankelijkheid, dan is de kans groot dat je denkt aan parkeerplaatsen of toiletten voor invaliden, hellingbanen voor rolstoelen of speciale texturen op de stoep voor mensen met een visuele handicap. Dit zijn voorbeelden van hoe we de fysieke wereld toegankelijker maken.
Maar ook online zijn er drempels die we weg moeten nemen om het toegankelijk te maken voor iedereen. De betekenis van digitale toegankelijkheid is dan ook dat iedereen gebruik kan maken van de mogelijkheden die het internet, computers en smartphones kunnen bieden.
Waarom is digitale toegankelijkheid belangrijk?
In Nederland zijn in totaal zo’n 2,3 miljoen mensen met een visuele, auditieve, motorische of verstandelijke beperking. Denk hierbij aan slechtziendheid, blindheid en doofheid, maar ook psychische problemen en lichamelijke en verstandelijke beperkingen. Deze groep groeit steeds meer. Bijvoorbeeld door vergrijzing en mensen die de Nederlandse taal nog eigen moeten maken.
Daarnaast zijn er grote groepen mensen die tijdelijk een beperking hebben. Stel je maar eens voor: je wilt navigeren op een website, maar hebt je arm gebroken. Je hebt een oorontsteking en hoort daarom bijna niets van de YouTube-video. Of je bent je leesbril kwijt en kunt de kleine letters niet lezen. Best lastig, toch?
Ook kan je ervaring in bepaalde contexten anders zijn (dit noemen ze situatie- of omgevingsbeperkingen). Zoals wanneer je telefoon in direct zonlicht staat, je een klein scherm gebruikt, je internetverbinding traag is of je in de stilteruimte zit en je de audio niet kunt gebruiken.
Voordelen van digitale toegankelijkheid
Wil je dat iedereen gebruik kan maken van apps, computerprogramma’s en andere digitale producten, dan is het belangrijk om aandacht te besteden aan digitale toegankelijkheid. Wat ons betreft is dat reden genoeg, maar er zijn meer voordelen:
Geef het goede voorbeeld
Het is altijd goed om na te denken over toegankelijkheid. Leef je in je gebruikers: hoe frustrerend is het als je geen of moeilijk gebruik kan maken van alledaagse digitale producten? Hoe meer bedrijven hun apps en websites toegankelijk maken, hoe normaler het wordt. En zo stimuleer je weer anderen om aan de slag te gaan.
Toegankelijke producten bereiken meer mensen
Simpel gezegd is het belangrijkste voordeel van een digitaal toegankelijk product dat iedereen, ongeacht zijn of haar beperking, de site, app of andere toepassing kan gebruiken. Dit is niet alleen voordelig vanuit maatschappelijk oogpunt, maar ook economisch: je bereikt simpelweg meer mensen. Dit geldt ook voor mensen zonder beperking trouwens. Iedereen heeft baat bij eenvoudige en duidelijke websites en apps.
Betere vindbaarheid in Google Zoekresultaten
Website toegankelijkheid is (nog) geen directe rankingfactor voor Google. Maar er is een grote overlap tussen het verbeteren van toegankelijkheid en SEO-prestaties. Met andere woorden: door ervoor te zorgen dat je website toegankelijk is voor iedereen, wordt de kans groter dat je in zoekmachineresultaten beter wordt gevonden.
Je houdt je aan de (toekomstige) wet digitale toegankelijkheid
Voor overheidsinstanties is digitale toegankelijkheid een wettelijke verplichting. En de kans is groot dat dit vroeg of laat de wetgeving wordt voor alle websites en apps.
In 2025 gaat namelijk de European Accessibility Act van kracht. Dit is internationale wetgeving op het gebied van digitale toegankelijkheid. Onder andere geldautomaten, financiële diensten en e-commerce-bedrijven (websites en webshops) moeten hier aan voldoen. Bekijk de website Digitoegankelijk.nl voor meer informatie over hoe jij kunt voldoen aan de wet.
Digitale toegankelijkheid in de praktijk: Waar begin je?
Hoe begin je met digitale toegankelijkheid? In de volgende sectie delen we de stappen die wij hebben gevolgd om het Appical platform te verbeteren.
> Gebruik de Accessiblity Checklist (pdf, Engelstalig)
Stap 1. Maak jezelf bekend met de WCAG-richtlijnen
Ga je aan de slag met digitale toegankelijkheid, dan kun je niet om de WCAG-richtlijnen heen. WCAG staat voor Web Content Accessibility Guidelines. Deze richtlijnen leggen uit hoe webcontent toegankelijk kan worden gemaakt voor een zo breed mogelijk publiek. Het wordt gebruikt door overheden en bedrijven over de hele wereld.
Er zijn drie niveaus binnen de WCAG, namelijk niveau A t/m AAA. Voor overheidsorganisaties is het wettelijk verplicht om aan niveau AA te voldoen. WCAG 2.1 is de meest recente versie van de richtlijnen. Je kunt deze richtlijnen als een checklist gebruiken om een website of app te toetsen op digitale toegankelijkheid.
Stap 2. Interne tool: Visma Accessibility Maturity Index
Controleer of er in jouw organisatie al een tool beschikbaar is om op een gestructureerde manier aan de slag te gaan met toegankelijkheid. Wij gebruiken daarvoor de Visma Accessibility Index.
Dit framework bestaat uit vier niveaus: brons, zilver, goud en platinum. De niveaus bestaan uit verschillende eisen en ondersteuning voor toegankelijkheid. Heb je het bronzen niveau behaald, dan bied je basisondersteuning. Terwijl platinum volledige ondersteuning van WCAG AAA betekent.
Ons doel was om dit jaar zilver te behalen (spoiler: dat is gelukt!), wat onder andere inhoudt dat je een responsief design en toetsenbordondersteuning biedt.
Voorbeeld van ons platform: kleur button aangepast om het contrast te verbeteren
Stap 3. Identificeren en oplossen van problemen
Een van de belangrijkste stappen voor het toepassen van digitale toegankelijkheid is een self-assessment. Daarom hebben wij ons platform bekeken en per criterium eventuele problemen geïdentificeerd. Natuurlijk wilden we deze problemen ook oplossen. Om onze progressie te tracken en het overzicht te behouden gebruikten we de tool Asana.
Dit zijn een aantal dingen die we hebben aangepakt:
- Voldoende contrast voor tekstuele en visuele elementen. Diverse stukken tekst en iconen waren niet goed zichtbaar of leesbaar. Daarom hebben we aan een duidelijk contrast tussen tekstkleur of iconen en achtergrond gewerkt (contrast ratio to background)
- Het platform navigeerbaar maken met toetsenbord. Dit is belangrijk voor mensen voor wie het navigeren met een muis moeilijk of onmogelijk is.
- Beschrijvingen gebruiken. Bijvoorbeeld bij buttons, video’s en afbeeldingen. Denk aan een (ALT)tekst die beschrijft wat er op een afbeelding staat, zodat de schermlezer van een slechtziende het kan voorlezen.
- Pagina’s op logische manier structureren. Dit maakt je tekst beter leesbaar en de content beter vindbaar.
Stap 4. Onze grootste uitdaging: customization
Een van de voordelen van ons onboarding platform is dat klanten dit kunnen personaliseren. Als we het hebben over digitale toegankelijkheid, is dit echter een uitdaging: we hebben namelijk niet overal controle over. Denk bijvoorbeeld aan de styling van het platform: gebruikt de klant wel toegankelijke kleuren in zijn of haar huisstijl?
Soms moet je je branding opofferen om je product toegankelijk te maken, maar uiteindelijk is het belangrijker dat iedereen je product kan gebruiken.
Oplossingen
Hoewel we nog niet helemaal klaar zijn op het gebied van toegankelijkheid en personalisatie, hebben we al wel een aantal oplossingen:
- Onze developers hebben een contrast-check geïmplementeerd. Zo kan een witte kleur automatisch donkergrijs worden gemaakt.
- We hebben twee documenten gemaakt:
1) Een samenvatting voor klanten van onze aanpassingen wat betreft digitale toegankelijkheid. We leggen hierin ook uit wat we bedoelen met bepaalde termen, zoals ‘contrast’.
2) Een gids voor onze implementatieconsultants. Zo kunnen zij onze klanten helpen om na te denken over het creëren van een digitaal toegankelijk product.
Stap 5. Resultaten bekijken en de volgende stap bepalen
We zijn ontzettend trots dat we het zilveren niveau van de Visma Accessibility Index hebben bereikt. En we zijn blij om al positieve berichten te horen. Een voorbeeld van een gebruiker:
“Een van onze nieuwe medewerkers (die blind is), gaf aan dat het platform goed toegankelijk is voor blinde mensen. Zowel online als op de telefoon waren de knoppen goed gelabeld, en alles was goed vindbaar en leesbaar.” - De Rechtbank Den Haag
Continu verbeteren
We hopen natuurlijk met onze aanpassingen nog meer positieve feedback te ontvangen. Maar negatieve feedback is minstens zo belangrijk. Hiervan leer je om verder te verbeteren en uiteindelijk voor platinum-niveau te gaan! Ook de samenwerking met klanten helpt. In ons geval was dat Deutsche Telekom, die in Duitsland te maken heeft met nóg strengere richtlijnen. Heb je een internationaal product, dan is het slim om te bekijken deze ook in andere landen voldoet aan de lokale wet.
Bovendien is het toegankelijk maken van je product een doorlopend proces: ook als je nieuwe functies maakt moet je opnieuw voldoen aan de richtlijnen. Wij richten ons dit jaar op het meer conform maken van de apps (deze hebben andere technische beperkingen en richtlijnen), voor goud gaan dit jaar, en vooruit blijven gaan! Wat is jouw volgende stap?
Tips: dit hebben wij geleerd over digitale toegankelijkheid
Onze belangrijkste les? Bewust zijn van de criteria kan helpen om beter geïnformeerde en bewuste beslissingen te nemen. En praten met andere mensen met ervaring op het gebied van beperkingen is eye-opening. Het helpt je begrijpen hoe belangrijk toegankelijkheid is.
Software toegankelijk maken is een goede zaak, en als je begint met toegankelijkheid in gedachten, is het gemakkelijker dan later terug te gaan en het in te bouwen. Houd dus vanaf het begin rekening met digitale toegankelijkheid.
> Bekijk onze Accessibility checklist (pdf)
